„Ja nie byłem człowiekiem… Ja byłem tylko numerem…”

 

„Nie ma piękna, jeśli w nim leży krzywda człowieka.

Nie ma prawdy, która tę krzywdę pomija.

Nie ma dobra, które na nią pozwala’’.

 

14 grudnia 2014 r. zakończony został projekt „Auschwitz-Birkenau wpisany w historię Tuligłów”, realizowany od 15 września przez Grupę Nieformalną „Koło Miłośników Tuligłów”, która przygotowała wniosek i opracowała program, przy współpracy ze Stowarzyszeniem na Rzecz Rozwoju Tuligłów. Projekt dofinansowany był z dotacji przyznanej ze środków konkursu „Akademia Aktywnych Obywateli - Podkarpackie Inicjatywy Lokalne”, w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, nadzorowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Regionalnych Operatorów: Stowarzyszenie Dębicki Klub Biznesu, Fundacja Generator Inspiracji, Fundacja Fundusz Lokalny SMK, Lokalna Grupa Działania Stowarzyszanie „Partnerstwo dla Ziemi Niżańskiej”.

 

W projekcie uczestniczyło 20 osób z młodzieży i ośmiu dorosłych. Troje dzieci ze względu na role dziecięce, zagrało w przedstawieniu. Podczas realizacji projektu udało się zebrać ważne informacje na temat mieszkańców Tuligłów, którzy podczas II wojny światowej trafili do obozów pracy przymusowej i obozów koncentracyjnych. W obozie pracy w Pustkowie przebywał Edward Kondrat, który następnie trafił do obozu w Oranienburgu. W Oświęcimiu znaleźli się: Edward Galiński, Wincenty Mazurek, Józef Potoczny i Barbara Wywrocka. Ks. Karol Potoczny wywieziony został do obozu w Dachau. Z wymienionych przeżyli Barbara Wywrocka i Edward Kondrat. Zebranie informacji, zdjęć i dokumentów na ich temat jest największym osiągnięciem grupy projektowej. Wiedzy na wspomniany temat dostarczyli: Krystyna Gudz (bratanica Barbary Wywrockiej), Stanisława Zając, Zofia Lepszy, Michalina Bała, Stanisława Stosor,  Eugeniusz Stec i Jerzy Kondrat. (Obszerniejsze informacje na ich temat znajdują się w zakładce >>Koło Miłośników Tuligłów<<).

Oprócz informacji zebranych wśród mieszkańców Tuligłów i ich rodzin, nawiązany został kontakt z Archiwum Auschwitz-Birkenau i wymiana informacji. Archiwum przekazało informacje i zdjęcia na temat Edwarda Galińskiego, natomiast realizatorzy projektu do Archiwum o Barbarze Wywrockiej i Wincentym Mazurku.

Aby łatwiej zrozumieć warunki w jakich przebywali więźniowie obozów w dniach 11-12 października 2014 r. cała grupa projektowa wyjechała na wycieczkę: Pustków-Tarnów-Kraków-Oświęcim-Brzezinka. Pozwoliło to z pewnością zebrać informacje na temat miejsc pobytu Edwarda Galińskiego, Wincentego Mazurka, Edwarda Kondrata, Józefa Potocznego i Barbary Wywrockiej. Wykonane wówczas zdjęcia zostały zamieszczone na wystawie fotograficznej towarzyszącej podsumowaniu projektu. Zwiedzanie obozów w Pustkowie i Oświęcimiu miały wpływ na emocje przekazane podczas wystawionego spektaklu.

Wieczornica zorganizowana 14 grudnia zgromadziła licznie mieszkańców Tuligłów. Przybyli również zaproszeni Goście, a wśród nich: Radny Miasta Jarosławia Pan Jacek Hołub, Wójt Gminy Rokietnica Pani Bożena Gmyrek, Przewodniczący Rady Gminy Pan Jerzy Kondrat, Radny Wiesław Stysiał, zaprzyjaźnieni nauczyciele Zespołu Szkół w Rokietnicy Pani Bożena Lotycz oraz Pan Dariusz Balicki, księża; proboszcz Mariusz Marciniec i katecheta Ryszard Legan.

Po przywitaniu wszystkich zebranych przez panią Annę Stec, referaty wygłosili: Sebastian Szkoła „Auschwitz-Birkenau – miejsce, które zmienia świadomość”, a następnie Gabriela Mochoń „Mieszkańcy Tuligłów, którzy podczas II wojny światowej trafili do obozów pracy przymusowej i obozów koncentracyjnych”. Następnie wystawiony został spektakl pt. „Bolesne wspomnienia. Wystąpili w nim: Agata Mazurek – babcia, Patrycja Płocica – wnuczka, Karolina Niemczycka – koleżanka wnuczki, Mateusz Lepszy – kolega wnuczki, Kinga Stec – babcia jako dziecko podczas wojny, Kinga Wańkowicz – siostra babci, Patryk Kubas – brat babci, Artur Zajchowski - brat babci, Arkadiusz Furtak – tato, Weronika Stec – mama, Barbara Zamróz i Kornelia Kubas – więźniarki, Karol Jasiłek, Sebastian Szkoła – więźniowie, Krzysztof Zamróz i Jakub Raba – funkcjonariusze gestapo. Wiersze obozowe recytowali: Gabriela Mochoń, Kornelia Kubas, Paulina Furtak, Karolina Niemczycka, Mariola Mazurek, Barbara Zamróz i Artur Zajchowski. Scenariusz spektaklu napisała Pani Iwona Stec, a wyreżyserowała go Pani Małgorzata Stec. Rekwizyty i stroje przygotowali: Iwona Buksa, Bożena Wańkowicz,  Małgorzata Stec, Katarzyna i Tomasz Nowotarscy, Zofia Przytocka, Piotr Kuźma i Marian Mazurek., wystawę fotografii - Anna Stec.

Po spektaklu, w którym wykorzystane zostały informacje zdobyte podczas projektu, wygłoszone zostały trzy kolejne referaty: Artur Zajchowski „Obóz pracy przymusowej w Pustkowie koło Dębicy”, Karolina Niemczycka „W krakowskim muzeum” oraz Klaudia Pajda „Tarnowskie pomniki – wspomnienie tragedii II wojny światowej”.

Pod koniec spotkania wszyscy, którzy udzielili wywiadów otrzymali pisemne podziękowania od Koła Miłośników Tuligłów i Stowarzyszenia.

Podczas spektaklu wiele osób nie kryło wzruszenia, ocierając ukradkiem łzy. Dla wszystkich uczestników projektu i Wieczornicy była to z pewnością jedna z ciekawszych lekcji historii, której poznawanie jest obowiązkiem wobec przeszłych i przyszłych pokoleń, tym bardziej, że dotyczy społeczności Tuligłów. Niektórzy, szczególnie goście z niedowierzaniem przyjęli fakt, że bogatą i niejednokrotnie bolesną historię posiada nasza miejscowość. Niezaprzeczalnie świadome poznawanie przeszłości swojej Małej Ojczyzny pozwala rozumieć historię kraju i kształtować prawdziwy patriotyzm.